معرفی تایپ‌فیس بی‌نما
فونت «بی‌نما» یادآور حس نوستالژیک سینمای قدیم ایران است. پروژه‌ای است که بر اساس یک نوستالژی شکل گرفته و بیشتر ماهیت سینمایی دارد آنهم به این خاطر که کانسپت و هویت ابتدایی آن از حروف پوسترهای سینمایی قدیمی اقتباس شده است.
فونت بی‌نما با حال و هوای قدیمی که دارد می‌تواند خاطرات گذشته را برای برخی از مخاطبین خود که سن و سالی از آنها گذشته و از سینمای قدیم ایران خاطره دارند را مجددا زنده کند، همچنین شخصیت حروف آن به خاطر داشتن سبک فانتزی و فرم بصری متفاوت و خاصی که نسبت به سایر حروف فونت‌های فارسی دیگر دارد، می‌تواند براحتی از مخاطبان جوان خود دلربایی کرده و ذهن و حواس آنها را به خودش جذب کند تا در نهایت بتواند رسالت و وظیفه اصلی خودش [یعنی انتقال سریع پیام] را به درستی و به صورت کامل به انجام برساند.
هرچند تایپ‌فیس «بی‌نما» کانسپت و هویت اولیه خود را از حروف پوسترهای سینمایی قدیمی اقتباس کرده است، اما این پروژه صرفا بازسازی و تبدیل قلم‌های قدیمی روی پوسترهای سینمایی قدیم یا باز طراحی مجدد یک فونت دیگر نیست.
گفتنی است که شروع این پروژه به اواسط سال ۱۳۹۳بر می‌گردد، در آن زمان من بر روی پژوهشنامه‌ای با عنوان «خط، فونت و محتوای فارسی» مشغول به تحقیق و پژوهش بودم. متاسفانه زمانی که قصد داشتم فاز تجزیه و تحلیل فونت‌های سنگین وزن را آغاز کنم، شدیدا با کمبود منابع مورد نیاز برای آنالیز و تجزیه و تحلیل آناتومی بافت و تناسبات حروف مواجه شدم. در آن زمان فقط فونت‌های تیتر، جدید، دیبا و اردیبهشت دسترسی داشتم که آنها نیز پاسخگوی نیازهای تحقیقات من نبودند.
به ناچار برای پیدا کردن نمونه‌های تصویری بیشتر اقدام به جستجو در بخش تصاویر گوگل کردم. در حین جستجو متوجه شدم برخی از عناوین مندرج بروی پوسترها و مجلات قدیمی از یکسری حروف خاص استفاده کرده‌اند که ظاهر بصری متفاوت با سایر فونت‌های قدیمی دیگر دارد، سبک فانتزی، جذاب و دلربایی دارد. پس اقدام به جمع‌آوری این تصاویر کردم تا بتوانم تمامی فرم‌های حروف را از آنها استخراج کنم.
سرانجام پس از استخراج حروف و البته بعد از تجزیه و تحلیلی که بر روی بافت حروف به انجام رساندم متوجه شدم قادر هستم با بهره‌گیری از ظرایف و خصوصیات منحصر بفردی که با هوشمندی خاصی در طراحی حروف آن بکار رفته است، فرم‌های متنوع، مختلف و تازه‌ای را برای اکثر حروف طراحی نمایم.
با توجه به آنکه پدیدآورنده این اثر نامشخص بود و از عمر آن نیز بیش از ۵۰ سال می‌گذشت و دیگر شامل قانون حقّ تکثیر یا کپی رایت ایران نمی‌گردید تصمیم گرفتم پروژه جدیدی ایجاد کنم. آنجا بود که برای این پروژه یک کانسپت جدید تهیه کردم و بر اساس آن تمامی حروف را از نوع تعریف (redefine) کردم و تحت طراحی مجدد (redesign) قرار دادم.
برای برخی از حروف اصلی منجمله فرم «ه» چندین فرم جدید اتود زدم و برای سایر حروف‌های دیگر نیز سعی نمودم حداقل دو فرم جایگزین (Alternative) کاملا متفاوت و متنوع اتود بزنم بطوری که برخی از آنها دارای شخصیت‌های کاملا جدید دارند که البته فقط در نسخهٔ حرفهای فونت «بی‌نما» لحاظ شده‌اند.
با توجه به آنکه تایپ‌فیس «بی‌نما» کانسپت ابتدایی خود را از یک منبع عمومی اقتباس کرده است، این احتمال وجود دارد که در نگاه اول برای برخی مخاطبین یکسری از حروف «بی‌نما» با حروف سایر پروژه‌های دیگر، بسیار نزدیک باشد بطوری که شبیه به یکدیگر به نظر بیایند. لذا به منظور پیشگیری از بروز هر گونه ابهام، در اسلاید زیر می‌توانید برخی از ظرافت‌های مشترک در دو نسخه بی‌نما را مشاهده نمایید.
همچنین این نکته را نباید فراموش کرد که برای بررسی و مقایسه دو فونت فارسی می‌بایست حروف هر دو فونت را در سایز بالا مورد بررسی و تجزیه و تحلیل خود قرار بدهید تا بدینگونه بتوانید ظرافت‌ها و ریزه‌کاری‌های حروف آنها را بخوبی مشاهده بنمایید.
تایپ‌فیس «بی‌نما» یک تایپ نمایشی با وزن سنگین است؛ همانطور که می‌دانید تایپ‌های تیتر بسیار پرکاربرد هستند و بیشتر دارای وجه دیده شدن و نمایشی‌اند بطوری که با وزن سنگین خود در صدد جذب مخاطب و انتقال پیام می‌باشد.
کاربرد این سبک از تایپ‌فیس بیشتر در سایزهای خیلی بزرگ و در جهت استفاده در تیتر اصلی مطبوعات، روزنامه‌ها، کتاب‌ها و مجله‌هاست، پوستر، طراحی لوگو، طراحی عنوان و تیتر نشریه، کتاب کودک، تابلوسازی و… با کاراکتر محدود می‌باشد.
همچنین فونت «بی‌نما» دارای دو نسخه عمومی(بامجوز آزاد) و نسخه حرفهای (تجاری) می‌باشد.
نسخه عمومی و تجاری
خط به مثابه کارت ویزیت هر کشور است.
کارت ویزیت فرهنگ ملت ما باید زیبایی خط و هنر ایران را در خود داشته باشد
همچون دست خط که در نوشتن بر روی کاغذ از اهمیت بسیاری برخوردار است، فونت نیز در نوشته‌های چاپی و دیجیتال از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، بطوری که می‌توانیم گفت که تایپ (فونت) فارسی، اصلی‌ترین نماینده خط فارسی در دوران معاصر است. فونت که در زبان فارسی به آن قلم هم گفته می‌شود رسانه‌ای کاربردی است که به عنوان یک محصول پرمصرف، نقش مهم و اساسی در فرآیند خوانش بصری نوشتار و بهبود روند انتقال اطلاعات در جامعه امروز ما دارد.
برای آنکه ما در راه خدمات گذاری و خدمت‌رسانی به صاحبان اصلی خط فارسی کوتاهی نکرده باشیم و نسبت به نیاز آنان بی‌توجه و بی‌تفاوت نباشیم، تصمیم گرفتیم فونت «بی‌نما» را در دو نسخه عمومی و حرفهای به تولید برسانیم، تا بدین ترتیب تمامی مصرف‌کنندگان فونت فارسی بر اساس نوع نیاز خود بتوانند از این فونت در آثار و کارهای خود به راحتی بهره‌جسته و از فواید آن بهره‌مند شوند. خصوصیات و تفاوت‌های نسخه‌های نسخه عمومی و حرفهای فونت «بی‌نما» بدین شرح می‌باشد:
نسخه عمومی:
گروهی از مصرف کنندگان فونت‌های فارسی؛ از فونت‌های فارسی بصورت مقطعی و برای پاسخگویی و رفع نیازهای معمولی و روتین خود استفاده می‌کنند. به همین خاطر یک نسخه لایت و ساده از فونت بی‌نما را تحت مجوز OFL (Open Font License) برای آنها آماده ساختیم تا این عزیزان فارغ از هرگونه محدودیتی بتوانند با خیال راحت از فونت بی‌نما در آثار و کارهایشان استفاده نمایند.
خصوصیات این نسخه بدین شرح می‌باشد:
- فاقد امکانات و قابلیت‌های تایپوگرافی (جابجایی نقاط، اعراب و ...) است.
- تمامی حروف فقط یک فرم بصری دارند و سایر فرم‌های جایگزین و لیگچرها و حروف مرکب در این نسخه لحاظ نشده است.
- فقط از زبان فارسی و عربی ساده پشتیبانی می‌شود.
نسخه حرفهای:
گروهی دیگر از مصرف‌کنندگان فونت فارسی همچون طراحان گرافیک، طراحان صفحات وب و طراحان رابط‌های کاربری [و…] از فونت‌ها بصورت تخصصی و حرفهای استفاده می‌کنند. بطوری که فونت از ابزارهای مهم و اصلی آنها قلمداد می‌گردد. این گروه برای آنکه بتوانند یک تجربه بصری مطلوب از نوشتار فارسی ایجاد نمایند، نسبت به سایرین نیاز به ابزاری کامل‌تر با قابلیت‌ها و امکانات مختلفی می‌باشند.
نسخه حرفهای فونت بی‌نما برای آن دسته از طراحانی است که بخوبی می‌دانند که ارزش کاربردی خط در گرو به کارگیری درست آن است. این نسخه بزودی در بخش فونت‌های تجاری خانه فونت فارسی عرضه خواهد شد.
خصوصیات این نسخه بدین شرح می‌باشد:
- پشتیبانی از قابلیت‌های تایپوگرافی (جابجایی نقاط، اعراب و ...) *
- اکثر حروف حداقل بیشتر از دو فرم جایگزین و متنوع دارند.*
- پشتیبانی از تمامی لیگچرها و ترکیبات تعریف شده در استاندارد یونیکد.
- پشتیبانی از زبان‌های اردو، پشتو و ...
- تغییر فرم بصری حروف، نقاط و ... به بهره‌گیری از قابلیت (Parametric Variable Font) - درحال مطالعه و امکان‌سنجی می‌باشد.
*: قابل استفاده در محیط نرم‌افزار‌ی( InDesign CC, Illustrator CC, PhotoShop CC) و بدون نیاز به هر گونه نرم‌افزار واسطه
نسخه محمد الیکايی:
بدین وسیله اعلام می‌کنم این نسخه هیچ ارتباطی با فونت «بی‌نما» ندارد و نسخه جعلی آن می‌باشد، و تمامی مسولیت آن بر عهده جاعل آن می‌باشد.
جناب آقای محمد الیکائی، ضمن تشکر از جنابعالی و از بابت همراهی و مشارکت در آزادسازی نسخه عمومی، از آنجایی که لایسنس این نسخه را OFL تنظیم کردم، من حق اعتراض به کار شما را ندارم، اما می‌توانم حرفهای خودم را خدمت شما بیان کنم:
با مشارکت خود فونت بی‌نما را برای همه آزاد کنید
ما به آن مقصد عالی نتوانیم رسید
هم مگر پیش نهد لطف شما گامی چند
پیشگفتار:
من با همه طراحان فونت فارسی فرق دارم؛ چون همه آنها گرافیست هستند، اما من یک توسعه دهنده نرم‌افزار هستم. فعالیتم را در حوزه فونت فارسی از تاریخ ۲۵ فروردین ۱۳۹۱ آغاز کردم تا تعدادی از فونت‌های فارسی را برای استفاده در صفحات وب بهینه و صلاح نمایم. چندی بعد موفق شدم برای اولین بار در ایران مشکل نمایش فونت‌های فارسی را اصلاح کنم. تقریبا از اواخر سال ۱۳۹۲ بود که مجموعه‌ای از اتفاقات و ماجراهای زنجیروار پیش روی من قرار گرفتند یا ایجاد شدند که در نهایت باعث شدند من به ارزش و جایگاه واقعی «خط فارسی» آشنا شوم و رفته رفته به جمع دلواپسان خط فارسی وارد شوم.
در همین زمان تصمیم گرفتم به عنوان یک ایرانی رسالت «حفظ، صیانت و گسترش خط فارسی در محیط‌های مجازی و رسانه‌های دیجیتال» را بر عهده بگیرم تا در راستای حفظ و پاسداری از «خط فارسی» به سهم خودم نقشی داشته باشم. این نگرانی‌ها و دلواپسی‌ها به حد و اندازه‌ای رسیدند که تصمیم گرفتم به عنوان یک ایرانی احساس مسوولیت کنم و رسالت «حفظ، صیانت و گسترش خط فارسی در محیط‌های مجازی و رسانه‌های دیجیتال» را به بر عهده بگیرم و بر اساس توانایی‌هایی که دارم در پاسداری از «خط فارسی» سهم و نقش خودم را ایفا کنم.
پس آستین‌هایم را بالا زدم و در سه محور «خط، فونت و محتوای فارسی» مشغول به تحقیق و پژوهش شدم. با این نیت که بتوانم در حد توانایی‌هایی که دارم، با تولید دانش آزاد در روند توسعه و گسترش آن نقشی داشته باشم و با ایجاد سواد رسانه‌ای پیرامون برخی از معضلات و مشکلات حاد خط فارسی که آینده آن را تهدید می‌کنند یا تحت شعاع قرار می‌دهد را اطلاع‌رسانی عمومی کنم. سرانجام بعد از گذشت هفت سال سعی و تلاش شبانه‌روزی در اواخر سال ۱۳۹۶ موفق شدم اکثر نتایجی که مد نظر داشتم به آنها دست پیدا کنم. و هم اکنون مشغول مستندسازی و تدوین آن هستم.
خلاصه کنم در کل این هفت سال به دلایل مختلف از هرگونه فعالیت تجاری در این زمینه خودداری کردم، ساده زیستم، و از خیلی چیزها گذشتم تا بتوانم به هدفم برسم. حالا بعد از این مدت که قصد دارم پایه‌های اولیه کسب و کار خودم را در این حوزه آغاز کنم، این جیب خالی دیگر روند کارم را اساسی کند کرده است.
معتقدم بقا و رشد هر جامعه‌ای وابسته به حمایت اعضای آن جامعه است. پس صادقانه خدمت شما عرض می‌کنم این فونت در حال حاضر تنها منبع درآمد است، و من نیاز به سرمایه‌گذاری شما هموطنان عزیزم دارم. خوشحال می‌شوم اگر می‌توانید بر روی این پروژه سرمایه‌گذاری کنید و با مشارکت و حمایت خودتان بخشی از سرمایه مورد نیاز من را تامین نمایید.
دعوت به مشارکت و سرمایه‌گذاری
از اینکه هموطنی مثل شما دارم که علاقمند به حمایت دیگران و اهل مشارکت جمعی است بسیار خوشحالم. گفتنی است که حداقل هزینه تولید این فونت فارسی مبلغ ۱۰ میلیون تومان می‌باشد و من به ۲۵۰ نفر نیاز دارم تا با قبول سرمایه‌گذاری مبلغ ۲۰ هزار تومان بر روی این پروژه، من را در امر آزادسازی نسخه عمومی این فونت برای استفاده همگان همراهی کند، یک فونت فارسی به جامعه خودش هدیه دهد و بدین ترتیب سرمایه مورد نیازم من را هم فراهم سازد. شما با سرمایه‌گذاری بر روی این پروژه:
- پک نسخه عمومی این فونت را دریافت خواهید کرد.
- نام و مشخصات شما در فهرست سرمایه‌گذاران این پروژه برای همیشه باقی خواهد ماند تا افتخاری برای ما و الگویی برای سایرین باشید.
- به محض راه‌اندازی بخش تجاری خانه فونت؛ به پاس لطف و محبت شما، لایسنس نسخه حرفهای این پروژه را نیز تقدیم شما خواهیم کرد.
نحوه مشارکت و سرمایه‌گذاری:
مراحل آزاد سازی بسیار ساده است. روی این دکمه کلیک می‌کنید، بعد شما منتقل می‌شوید یکجایی که فرم هست و از شما مشخصات و ایمیل درخواست می‌کند، حال کافیست فرم را تکمیل و روی پرداخت کلیک کنید تا روند پرداخت کامل شود. به محض اینکه ایمیل پرداخت به دست ما برسد در کمتر از یکی دوساعت و احتمالا کمی بیشتر ما پک فونت را برای شما ایمیل خواهیم کرد و مشخصات شما رو در فهرست آزاد کنندگان درج می‌نماییم.
آزاد گران بی‌نما
سپاسگزاریم که در کنار ما هستید